Chắc hẳn chúng ta sẽ không còn xa lạ gì nữa với món bánh Tét truyền thống ở nước ta đúng không. Nhưng lại rất ít người biết đến cách gói, và hôm ngay trong bài viết này Cách nấu sẽ chia sẻ đến bạn cách gói bánh Tét chuẩn truyền thống chi tiết nhất trong bài viết này. Cùng bỏ túi ngay nhé!
Mục lục [Hiển thị]
Giới thiệu về bánh Tét - Món ăn truyền thống Việt
Bánh Tét là món bánh truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người Việt, đặc biệt phổ biến ở miền Nam và miền Trung . Bánh có hình trụ dài được gói nhiều lớp lá chuối bên ngoài, bên trong là gạo nếp dẻo bọc lấy nhân đậu xanh vàng óng và thịt heo béo ngậy.
Theo quan niệm dân gian, lớp lá chuối xanh bên ngoài tượng trưng cho hình ảnh mẹ bọc con, thể hiện mong ước sum vầy của gia đình ngày Tết . Còn phần nhân đậu xanh vàng tươi bên trong gợi nhớ màu của đồng lúa chín, gửi gắm ước mơ “an cư lạc nghiệp” – một năm mới ấm no, an bình cho mọi nhà . Chính vì ý nghĩa sâu sắc đó, bánh Tét luôn xuất hiện trên bàn thờ tổ tiên và bàn tiệc ngày Tết của người Việt như một biểu tượng của lòng biết ơn và sự đoàn tụ.
Về nguồn gốc, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng bánh Tét có thể ra đời từ sự giao thoa văn hóa Việt – Chăm, liên tưởng đến hình tượng Linga trong tín ngưỡng của người Chăm. Bên cạnh đó, dân gian cũng lưu truyền câu chuyện vua Quang Trung (Nguyễn Huệ) khi hành quân ra Bắc năm 1789 đã được dâng tặng một loại bánh gói trong lá chuối rất ngon.
Cảm động trước ý nghĩa đoàn viên của chiếc bánh, mỗi lần ăn lại nhớ về gia đình, nhà vua liền đặt tên bánh là “bánh Tết”, lâu dần đọc trại thành “bánh Tét”. Dù có nhiều dị bản về lịch sử hình thành, bánh Tét ngày nay vẫn giữ vai trò quan trọng như bánh Chưng ở miền Bắc, đều tượng trưng cho đất trời và lòng biết ơn tổ tiên trong dịp Tết Nguyên Đán .
Nguyên liệu để gói bánh Tét
Trước khi vào bếp gói bánh Tét, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu đơn giản như sau:
- Gạo nếp: Chọn loại nếp mới, thơm và dẻo (như nếp cái hoa vàng) để bánh có độ dẻo mềm hấp dẫn. Gạo nếp ngon hạt phải tròn mẩy, không bị gãy vỡ và có mùi thơm tự nhiên.
- Đậu xanh: Dùng đậu xanh đã tróc vỏ (loại hạt vàng) làm nhân bánh. Đậu xanh nên ngâm mềm trước khi nấu để khi gói nhanh chín và bùi bở.
- Thịt heo (thịt ba chỉ): Chọn thịt ba rọi tươi có cả nạc lẫn mỡ đan xen giúp nhân bánh không bị khô. Thịt ngon có da ngoài khô, màu hồng tươi, ấn vào có độ đàn hồi tốt.
- Lá chuối: Lá chuối tươi dùng để gói bánh, nên chọn lá to bản, còn xanh đậm, không rách. Lá chuối cần rửa sạch và hơ qua lửa hoặc trụng nước sôi cho mềm để dễ gói, không bị gãy.
- Lạt buộc: Dây lạt bằng tre nứa chẻ mỏng để buộc bánh. Nếu không có lạt tre, bạn có thể dùng dây nilon chịu nhiệt hoặc dây dù để thay thế, nhưng lạt tre vẫn giúp bánh có hương vị truyền thống hơn.
- Gia vị: Muối, tiêu xay, hành tím băm và một chút hạt nêm, đường... để ướp nhân thịt và trộn cùng gạo, đậu. Gia vị giúp bánh đậm đà vừa ăn.
Mẹo: Nên chuẩn bị dư một ít lá chuối và lạt buộc phòng trường hợp gói lỗi hoặc lá rách. Ngoài ra, các nguyên liệu như gạo nếp và đậu xanh nên được ngâm nước trước vài giờ để tiết kiệm thời gian nấu.
Hướng dẫn gói bánh Tét
Gói bánh Tét lần đầu có thể làm bạn hơi bối rối, nhưng chỉ cần làm theo từng bước dưới đây, bạn sẽ thấy việc này không quá khó. Hãy cùng bắt tay vào gói những đòn bánh Tét thơm ngon cho gia đình cùng Cách nấu nhé:
Sơ chế gạo nếp: Vo sạch gạo nếp rồi ngâm trong nước lạnh khoảng 6–8 tiếng (tốt nhất ngâm qua đêm). Việc ngâm giúp hạt nếp nở mềm, khi nấu sẽ chín dẻo đều. Sau khi ngâm, vớt gạo ra để ráo và trộn vào gạo một chút muối để bánh đậm đà hơn.
Sơ chế đậu xanh: Đậu xanh đãi vỏ rửa sạch, ngâm nước khoảng 4 tiếng cho hạt đậu nở mềm. Sau đó vớt đậu ra, trộn chút muối rồi đem hấp hoặc nấu cho đậu chín bở. Khi đậu còn ấm, bạn có thể dùng muỗng tán nhuyễn đậu và chia thành từng phần bằng nhau (mỗi phần khoảng 1 nắm tay) để làm nhân. Việc nghiền và chia đậu thành phần sẽ giúp khi gói nhân được dàn đều, bánh chín thơm bùi hơn.
Ướp nhân thịt: Thịt ba chỉ rửa sạch với nước muối loãng, để ráo rồi thái thành các dải dài khoảng 10–15cm, dày 1–2cm. Ướp thịt với hỗn hợp gia vị gồm: một ít muối, tiêu xay, hành tím băm, và chút hạt nêm (có thể thêm xíu đường cho vị hài hòa). Trộn đều và để thịt thấm gia vị trong khoảng 30 phút. Thịt ướp kỹ sẽ giúp nhân bánh thơm ngon, không bị nhạt nhẽo.
Chuẩn bị lá chuối và lạt buộc: Rửa lá chuối cả hai mặt rồi lau khô. Dùng khăn sạch nhúng nước nóng lau qua để lá mềm hơn, hoặc hơ nhẹ lá trên lửa để lá dẻo và dai, lúc gói sẽ không bị rách. Cắt lá chuối thành các mảnh hình chữ nhật kích thước khoảng 40x30cm (tùy kích cỡ đòn bánh bạn muốn gói). Phần lá xanh đẹp để gói bên ngoài, lá xấu hơn hoặc rách dùng lót bên trong. Lạt tre ngâm nước cho mềm rồi vớt ra để ráo, chuẩn bị sẵn để buộc bánh.
Gói bánh Tét:
Đầu tiên, chúng ta cần trải 2–3 lớp lá chuối chồng lên nhau trên mặt phẳng (xếp so le để bịt kín khe hở). Múc một lớp gạo nếp trải dài theo chiều ngang của lá (dày khoảng 1–2cm). Tiếp theo, dàn một lớp đậu xanh đã nghiền nhuyễn lên trên lớp gạo. Đặt 1–2 miếng thịt đã ướp vào giữa lớp đậu xanh, rồi phủ tiếp một lớp đậu xanh nữa lên cho kín thịt. Cuối cùng, thêm một lớp gạo nếp lên trên cùng để bọc kín nhân.
Cuộn bánh: cầm mép lá chuối và khéo léo cuộn tròn lại sao cho phần gạo nếp bọc kín quanh nhân đậu và thịt, tạo thành hình trụ chắc tay.
Gấp mép lá: Sau khi cuộn, dùng ngón tay cái ấn nhẹ hai đầu gạo nếp cho chắc rồi gấp mép lá chuối ở hai đầu bánh lại. Gập đầu lá theo hình chữ nhật hoặc hình tam giác sao cho kín không để lộ nhân, tương tự như gói quà. Bạn có thể dùng một sợi lạt buộc tạm quanh thân bánh để cố định trước khi buộc chính thức.
Buộc lạt cố định: Dùng dây lạt buộc ngang đòn bánh. Trước tiên buộc một vòng lạt ở chính giữa để giữ cố định form bánh. Tiếp đó, buộc thêm 4–5 vòng lạt nữa dọc theo thân bánh, khoảng cách giữa các lạt đều nhau để bánh chín được chặt đẹp. Thắt lạt vừa tay – đủ chặt để bánh giữ form, nhưng không quá mạnh dễ làm đứt lá hoặc khiến bánh không nở được. Nếu lạt dài, bạn cũng có thể quấn chéo thêm dọc thân bánh cho chắc chắn. Hoàn thành xong, bạn đã có đòn bánh Tét sống sẵn sàng mang đi nấu.
Lưu ý: Với người mới tập gói, có thể dùng dây thun (dây chun) buộc tạm cố định bánh trước, sau đó mới buộc lạt lên để bánh không bị xê dịch. Ngoài ra, đừng quên ước lượng nhân và gạo cho mỗi đòn bánh tương đương nhau để các bánh có kích thước đồng đều và chín đều như nhau.
Quy trình nấu bánh Tét
Để bánh Tét chín dẻo ngon, nấu bánh đúng kỹ thuật là bước quan trọng không kém. Sau khi gói xong, bạn hãy làm theo hướng dẫn sau để luộc bánh:
- Xếp bánh vào nồi: Chuẩn bị nồi to (loại nồi nhôm hoặc gang càng dày càng tốt) đủ chứa các đòn bánh nằm vừa vặn. Lót đáy nồi bằng cuống lá chuối hoặc một lớp lá chuối dư để tránh bánh tiếp xúc trực tiếp đáy nồi dễ bị cháy xém. Xếp các đòn bánh nằm ngang hoặc đứng dọc tùy chiều cao nồi, nhưng nên xếp khít để bánh không bị xô lệch khi nước sôi.
- Luộc bánh: Đổ nước lạnh ngập hoàn toàn bánh, sau đó đậy nắp nồi và bắc lên bếp đun. Ban đầu đun lửa lớn cho nước nhanh sôi, sau đó hạ lửa vừa và tiếp tục nấu liu riu. Thời gian nấu bánh Tét trung bình khoảng 6–8 tiếng (nếu bánh lớn có thể 8–10 tiếng). Trong quá trình nấu, hãy luôn đảm bảo nước ngập mặt bánh; thi thoảng kiểm tra và chế thêm nước sôi vào nồi nếu thấy mực nước cạn bớt. Tuyệt đối không để nồi bánh cạn nước vì bánh sẽ bị sống hoặc cháy. Cũng không nên đổ thêm nước lạnh khi đang nấu vì dễ làm hạt nếp co lại, bánh bị sượng.
- Vớt bánh và làm ráo: Sau khi nấu đủ thời gian, vớt các đòn bánh ra khỏi nồi. Bạn có thể thử độ chín bằng cách dùng tăm xiên vào giữa bánh, nếu rút ra thấy tăm nóng và không dính nhiều nhão là bánh đã chín tới. Rửa nhanh bánh dưới vòi nước sạch (hoặc nước sôi để nguội) để loại bỏ nhớt từ lá và giúp bánh nguội bớt. Sau đó, dựng đứng bánh lên hoặc treo bánh nơi thoáng mát cho ráo nước hoàn toàn. Bánh nóng mới vớt ra khá mềm, bạn có thể dùng vật nặng ép nhẹ hoặc lăn đòn bánh vài vòng cho bánh được chặt và tròn đẹp. Khi bánh nguội hẳn là có thể thưởng thức được rồi đấy!
Lưu ý: Nên luộc bánh qua đêm (ví dụ từ tối 30 đến sáng Mùng 1) để tiết kiệm thời gian và có bánh nóng hổi kịp cúng gia tiên đầu năm. Nếu nấu nồi lớn nhiều bánh, bạn có thể trở đầu bánh (lật đầu trên xuống dưới) sau khoảng 3–4 tiếng để bánh chín đều hơn. Việc treo bánh sau khi luộc xong giúp bánh không bị đọng nước, tránh bị nhão và cũng kéo dài thời gian bảo quản.
Mẹo bảo quản bánh Tét
Sau khi vớt bánh, chắc chắn bạn muốn bánh Tét giữ được lâu mà vẫn thơm ngon như mới. Bánh Tét có thành phần chính là gạo nếp nên nếu không bảo quản đúng cách rất dễ bị ôi thiu hoặc mốc. Dưới đây là một số mẹo giúp bạn bảo quản bánh Tét được lâu nhưng vẫn giữ trọn hương vị:
Để ở nơi thoáng mát tầm 2 - 3 ngày
Bảo quản trong ngăn mát tử lạnh khoảng 7 - 10 ngày (nếu bạn muốn để lâu hơn)
Để ngăn đông lạnh khoảng 2 - 4 tuần, giúp bảo quản lâu và ăn dần. Lưu ý khi dùng hãy rã đông tự nhiên trong ngăn mát rồi đem hấp nóng lại, tuyệt đối không rã đông ở nhiệt độ phòng quá lâu dễ sinh vi khuẩn.
Dù bảo quản cách nào, trước khi ăn bạn nên hấp hoặc luộc lại bánh cho nóng, bảo đảm độ dẻo và hương vị thơm ngon như bánh mới nấu. Một cách khác để thưởng thức bánh Tét lưu trữ lâu ngày là cắt bánh thành khoanh rồi chiên vàng trên chảo dầu. Bánh Tét chiên giòn vỏ ngoài, dẻo mềm bên trong, ăn kèm dưa món hoặc củ kiệu sẽ rất hấp dẫn.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm rõ cách gói bánh Tét chuẩn vị truyền thống Việt Nam một cách chi tiết và dễ hiểu. Tự tay làm những đòn bánh Tét không chỉ mang đến hương vị Tết đậm đà cho gia đình, mà còn là trải nghiệm thú vị gắn kết các thế hệ khi cùng nhau quây quần gói bánh. Vậy nên hãy mạnh dạn thử sức và biến việc gói bánh Tét thành kỷ niệm đẹp mỗi dịp xuân về bạn nhé.
